Strefy zagrożenia wybuchem EX
Podstawowe informacje

Co nazywamy strefą zagrożenia wybuchem ?
STREFA ZAGROŻENIA WYBUCHEM – jest to przestrzeń, w której może występować mieszanina substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniającymi, o stężeniu zawartym między dolną a górną granicą wybuchowości.

Właściwości mieszaniny substancji palnej z powietrzem

Właściwości palne:
- dolna granica wybuchowości (DGW) jest to najniższe stężenie paliwa w mieszaninie palnej, poniżej którego nie jest możliwy zapłon mieszaniny pod wpływem czynnika inicjującego i dalsze samoczynne rozprzestrzenianie płomienia w określonych warunkach badania
- górna granica wybuchowości (GGW) jest to najwyższe stężenie paliwa w mieszaninie palnej, powyżej którego nie jest możliwy zapłon mieszaniny pod wpływem czynnika inicjującego i dalsze samoczynne rozprzestrzenianie płomienia w określonych warunkach badania.
- temperatura samozapłonu - jest to najniższa temperatura, przy której następuje zapalenie się substancji palnej w wyniku zetknięcia z gorącą powierzchnią lub wskutek oddziaływania promieniowania cieplnego tej powierzchni (bez udziału zewnętrznego płomienia lub iskry).

Energia zapłonu:
Do wybuchu potrzebny jest zapłon. Aby zapłon był możliwy potrzebna jest tzw. ENERGIA ZAPŁONU.
Minimalna energia zapłonu, Emin jest to najmniejsza energia kondensatora w obwodzie elektrycznym, którego wyładowanie powoduje zapłon mieszaniny
i rozprzestrzenianie się płomienia w określonych warunkach badania. Wartość minimalnej energii zapłonu jest parametrem, który pozwala na ocenę zagrożenia wybuchem pochodzącego od istniejących w rozpatrywanym obszarze źródeł energii.

PODSTAWOWYMI ŹRÓDŁAMI ZAPŁONU MOGĄ BYĆ:
• Iskry wytwarzane mechanicznie
• Iskry elektryczne
• Iskry elektrostatyczne
• Gorące powierzchnie

Do urządzeń i aparatów we wnętrzu których najczęściej dochodzi do wybuchu atmosfer pyłowo-powietrznych należą:

silosy (20%)
instalacje odpylające (17%)
instalacje mielące (13%)
instalacje transportujące (10%)
instalacje suszące (8%)
instalacje dopalające (5%)
instalacje mieszające (5%)
instalacje polerujące i szlifujące (5%)
instalacje przesiewające (3%)
inne (14%)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI
z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej § 14. 1. W przypadku gdy miejsce pracy, w którym może wystąpić atmosfera wybuchowa, ma być udostępnione osobom
pracującym po raz pierwszy, weryfikuje się jego ogólne bezpieczeństwo w zakresie zabezpieczenia przed wybuchem. Przed udostępnieniem miejsca pracy należy sprawdzić, czy zostały spełnione wszystkie warunki niezbędne do zapewnienia takiego zabezpieczenia. Dla ważności przeprowadzonej weryfikacji
wszystkie warunki niezbędne do zapewnienia ochrony przeciwwybuchowej zweryfikowanego miejsca muszą pozostać niezmienione.
2. Weryfikacji, o której mowa w ust. 1, dokonują wskazane przez pracodawcę osoby pracujące, które posiadają specjalistyczne doświadczenie lub kwalifikacje zawodowe w zakresie zabezpieczenia przed wybuchem potwierdzone odpowiednim szkoleniem lub uprawnieniami uzyskanymi na podstawie odrębnych przepisów.

Ze względu na miejsce występowania stref zagrożonych wybuchem można wyróżnić:

wewnętrzne strefy zagrożenia wybuchem
– są to strefy zlokalizowane wewnątrz obudów urządzeń i instalacji (np. w silosach, filtrach powietrza, zabudowanych przesypach itp.), zewnętrzne strefy zagrożenia wybuchem
– są to strefy zlokalizowane na zewnątrz obudów urządzeń i instalacji (np. otwarte składowiska materiałów sypkich, otwarte przesypy, zapylenie przestrzeni roboczej wynikające z nieszczelności instalacji i/lub obecności pyłów osiadłych).

Klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem oraz oszacowanie ich zasięgu realizowana jest w następujących etapach:
• określenie podatności stosowanych substancji do tworzenia atmosfer wybuchowych,
• zapoznanie się z procesem technologicznym, w tym z działaniem instalacji i urządzeń, transportem i magazynowaniem surowców i półproduktów,
• identyfikacja źródeł emisji substancji palnych,
• określenie szybkości uwolnienia (release rate) i stopnia uwolnienia (grade of release) dla każdego źródła emisji w oparciu o przewidywaną częstotliwość i czas trwania uwalniania,
• ocena wentylacji lub stopnia rozrzedzenia / rozcieńczenia uwolnionej substancji,
• określenie rodzaju strefy na podstawie strumienia emisji oraz efektywności wentylacji lub stopnia rozrzedzenia,
• określenie zasięgu strefy na podstawie charakterystyki wypływu,
• udokumentowanie wyników przeprowadzonej klasyfikacji.